YAHYA KEMAL'DE VATAN SEVGİSİ

Sevgi ne kadar güçlü, ne kadar yüce anlamlara sahip bir sözcüktür! Sevgi gibi güçlü anlamları olan bir sözcüğü her durumda kullanmamak gerekir. Ancak 'vatan' gibi kutsal anlamı olan bir sözcük sevgiye eşlik ederse 'sevgi' yerini bulmuş olur, daha da etkili bir anlam kazanır. Konunun ciddiyeti, biraz daha hissiyat isteyen durumlarda kullanılmasını gerektirir. Vatan sevgisi ise sevmenin gerçek anlamını hissettirmelidir; çünkü vatan kutsaldır, onu sevmek de ciddi bir konudur.

Yahya Kemal, vatansever sözcüğünün anlamını gerçekten hissettiren sayılı şairlerimizdendir:
"Hem büyük yurdu kuran hem koruyan kudretimiz.
Her zaman varlığımız, hem kanımız hem etimiz;
Vatanın hem yaşayan varisi hem sahibi o,
Görünür halka bu günlerde teselli gibi o,
Hem bu toprakta bu gün, bizde kalan her yerde,
Hem de çoktan beri kaybettiğimiz yerlerde."
Yahya Kemal, ne güzel işlemiş bu dizelerde vatan sevgisini! Hakkını vererek ne güzel yazmış! Bu dizeler âdeta insanın ruhunu okşamaktadır. Peki ya vatan sevgisinin sebebi nedir? Tabiî ki hissiyattır. Eğer şair bu duyguları hissetmeseydi asla bu kadar mükemmel şiirler yazamazdı. Vatanını sevmeyen:
"Bir bahçedeyiz şimdi şehitlerle beraber
Bizler gibi ölmüş o yiğitlerle beraber."
Diyerek insanı heyecanlandıran ve gerçeği hissettiren dizeler yazabilir miydi? Elbette hayır. Yahya Kemal'de vatan sevgisi, çağlayan su gibi coşkulu, evren gibi uçsuz bucaksızdır.
Yahya Kemal büyük bir vatansever ve büyük bir edebiyatçıdır. O vatanını sevdiği için, vatanının kutsallığına inandığı için: "Ah anne Anadolu! Ne kanlı ve ne büyük nasibin varmış." demiştir. Anadolu'ya dadanan kargalar belli ki o kadar canını yakmış, o da bu duyguları hissetmiştir. Elbette ki vatan konulu eserlerinde her zaman coşku hâkimdir. Hüzünlü ya da sevinçli olsun, onun şiirlerinde daima duygu hâkimdir. Yahya Kemal bu noktada vatanı gönülden sevdiğini hissetmiş ve bu hissi okuyucusuna yaşatmıştır. Bu duyguları yaşamak insanı alır, enginlere götürür.
Yahya Kemal aynı zamanda büyük bir millet âşığıdır. Bunun farkına varmak, bize çok şey kazandırmaktadır. Çünkü onun milliyetçiliği yaşayan ve yaşatan bir milliyetçiliktir. Bir şiirinde dediği gibi:
"Ayrılan millet ittihadından
Kessin ümmidini muradından. "
Milletinin birlik ve beraberliğinden ayrılanın hiçbir dileği gerçekleşmez. O, bahtsız ve umutsuz olur. Bir millet birliğini yitirmişse, o milleti meydana getiren bireyler de gelecekle ilgili hayal ve arzularından vazgeçmek zorundadırlar. Her vatansever gibi Yahya Kemal de Türk milletinin birlik ve beraberliğini korumasını istemektedir. Eğer bir millet birliğini koruyamazsa tarih sahnesinden silinir.
Vatanı Değerli kılan unsurların en önemlisi millettir. Vatan ve millet sevgisi ayrılmaz bir bütündür. Tabii ki hür olmayan milletlerin vatanlarının olması da düşünülemez. Vatan toprakları, milletlerin sahip olduğu en büyük güç ve dayanaklardandır. Vatanı, savaş zamanı düşmanlara karşı korumayı bilmek kadar barışta da vatan için çalışmayı aynı şekilde bilmek, vatan için çalışma bilincine sahip olmak gereklidir. Yaşadığı dönem bakımından, İstanbul'da yabancıların bir takım olumsuz davranışlarına da şahit olmuş bir şair olarak Yahya Kemal, kendi vatanında söz sahibi olamamanın acısını derinden duymuş, vatanda sadece yaşıyor olmanın yeterli olmadığını ve bir anlam ifade etmediğini bizzat görmüştür. Aynı zamanda, vatanda birlik ve beraberlik içinde, hür olarak yaşamanın Türk milletinin tarih boyunca benimsediği ve Türk milletine yakışan bir hayat tarzı olduğunu çeşitli eserlerinde dile getirmiştir.
Yahya Kemal, İstiklal Harbi ile ilgili bir yazısında: "Bu millet, o cihangirane devletten bugün bir Türk vatanı çıkaracak kuvvettedir." diyerek Türk milletinin gücüne duyduğu inancı ve onun hürriyetine verdiği önemi ifade etmektedir. Günümüzde de bu fikirler aynı etkisini devam ettirmektedir. Bu da Yahya Kemal'in ileri görüşlülüğünün bir göstergesidir.
''Yarının Türk çocukları, hürriyetin toprağında doğup büyüyecek!" diyen Yahya Kemal, Türk'ün bağımsız olması gerektiğini, bu bağımsızlığın mutlaka gerçekleşeceğini ve Türk çocuklarının hürriyet içinde büyüyeceklerini, ta İstiklal Harbi'nin en başında duymuş ve duyurmuştur. Türk, onda bir istiklal sevdasıdır:
" Kimsiniz? Ya bağrı yanık kimsellersiniz,
"Yahut da her sabah uyanık kimselersiniz!

"Dünya yüzünde, bir sefer olsun tanışmadan,
"Öz çehrenizle sizleri görmekteyim bu an.

"Sizlersiniz bu anı ışıklarla Türk eden!
"Eksilmesin şu mutlu şafaklar bu ülkeden.

"Gönlüm, dilim, kanım ve mizacımla sizdenim,
"Dünya ve ahirette vatandaşlarım benim."
Mısralarında Yahya Kemal, vatan ve millet sevgisini en güzel şekilde özetliyor; bu sevgiyi, mutluluğuyla, hüznüyle ve coşkusuyla anlatıyor. Yahya Kemal'in "Dünya ve ahirette vatandaşlarım benim" dediği kimselerden olmak büyük bir onurdur.
Hepimiz; gönlümüz, dilimiz ve mizacımızla "biz" olmalıyız.
Büyük şair, "Eğil Dağlar" adlı eserinde: "Bir gün gelecek ki yeni bir Türklük, yeni bir Türk ruhu, ta karşıdan seçilecek." demişti. Türk ruhu; gönüllerinde büyük vatanseverleri barındıran, hür ve birbirine bağlı Türklerin yüce ruhudur. Bu yücelik, bütün asaleti ve onuruyla kendini belli edecektir.
"Rüya gibi bir akşamı seyretmeye geldin
"Çok benzediğin memleketin tepesinde.
"Baktım: Konuşurken daha bir kerre güzeldin,
"İstanbul'u duydum daha bir kerre sesinde.

"Irkın seni iklimine benzer yaratırken,
"Kaç fethe koşan tuğlar ufuklarla yarışmış.
"Tarihini aksettirebilsin diye çehren,
"Kaç fatihin altın kanı mermerle karışmış."
Vatan ve millet sevgisi, bütün bir dünya edebiyatında, acaba kaç şiirde böylesine duygulu ve derinden ifade edilebilmiştir? Bu şiirinde de büyük şair Yahya Kemal Beyatlı, vatan, memleket ve millet sevgisini en uç duygularla ifade etmiş, özlemini dile getirmiş, duygularını şaha kalkan bir küheylan edası ile doludizgin yürütmüştür.
Vatan ve millet sevgisi, vazgeçilmez yüce bir duygu! Bizler, büyük Türk milletinin gençleri olan bizler, bu yüce duyguyu yaşamak ve yaşatmak mecburiyetindeyiz. Bu, Türk olarak yaratılmış olmanın şükrüdür. Yalnızca Türklüğün değil, bütün bir insanlığın şafağı, Türk'ün vatan ve millet sevgisinden doğacaktır! Bu şafağın doğması bizim ellerimizde… Geçmişten ve geçmişimizden alacağımız derslerle, yine Yahya Kemal'in ifadesiyle: "Kökü mazide olan ati" bilinciyle çalışmalı ve geçmişimize yakışır bir geleceği kurmalıyız.

Burak Minarecioğlu
9 Anadolu A
* Türk Ocakları Ankara Şubesi "Yahya Kemal'in Nesir ve Şiirlerinde Vatan Sevgisi" konulu kompozisyon yarışması teşvik ödülü